Kemoterapi bir hastalığı iyileştirmek için ilaç kullanımına verilen addır. Genel kullanımda kemoterapi ifadesi kanserli hücreleri yok etmek için kullanılan ilaç tedavisine verilen addır.
Doktorlar genelde kemoterapiden bahsettiklerinde sitotoksik tedavi yöntemi olarak tıp terminolojisinde kendine yer bulan kanser tedavi yönteminden bahsederler.
Normal işleyen insan vücudunda hücrelerimiz hasarlanmışlarsa veya öldülerse vücudumuz bunların yerine geçmeleri için yeni hücreler üretir. Bu süreç düzenli ve dengeli bir biçimde yürür. Bunun aksine kanser hücreleri düzensiz ve vücudun kapasitesi dışında çoğalırlar. Bu çoğalma kontrol edilemez ve nihayetinde yararlı hücrelerden çok kanserli hücre sayısı daha çok yer kaplar.
Kemoterapi ilaçları kanserli hücrelerin bu kontrol edilemez ve düzensiz büyümesine müdahale eder, engeller. Kemoterapi ilaçları bazen kan akışına aktarılırken bazen de sorunlu alana direkt olarak uygulanır.
Kemoterapinin belirli 5 tane amacı vardır;
Birçok hastada en iyi sonuçlar, hastanın belirli bir süre, belirli aralıklarla düzenlenmiş seanslar eşliğinde kemoterapi almasıyla görülmüştür. Bir protokol planı çizilir ve bu hastaya ne sıklıkla kemoterapi uygulanacağını belirler.
Kemoterapi seansı bazen bir defaya mahsus olarak uygulanır bazense birkaç hafta boyunca. Bu hastalığın ne kadar ilerlemiş ve yayılmış olmasına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Eğer hastada bir defadan fazla kemoterapi tedavisine gerek duyulursa bu tedaviler arasında hastanın vücudunun yeniden toparlanması için belirli bir dinlenme süresi verilir.
Bu sürece göre değişir fakat genelde süreç multidisipliner bir çizgide ilerler.
Klinik onkolog - Kanser konusunda uzmanlaşmış bir doktordur. Ameliyat yapmaz. Kemoterapi onun asıl uzmanlık alanıdır.
Kanser Hemşiresi - Muhtemelen hastanın kemoterapi için geldiğinde ilk tanışacağı insandır.
Hematolog - Kemik iliği ve kan konusunda uzmanlaşmış bir doktordur.
Patolog - Hücreleri ve dokuları mikroskop altında inceleyerek onları tanımlamada uzmanlaşmış bir doktordur.
Psikiyatrist - Hastaya bu süreç dâhilinde mental ve duygusal destek vermesi için bulunur.
İki çeşit kemoterapi yolu vardır;
-Oral Kemoterapi (Hap olarak alma)
Tabletler şeklinde yapılan tedavidir. Hasta bunu yapabilecek durumdaysa istediği yerde kemoterapi alabilir. Düzenli olarak hastaneye gitmesi yine de önceliklidir. Eğer hasta bir defalığına ilacını almaz ve ya almayı unutursa hemen bir sağlık ekibini aramalıdır.
-İntravenöz Kemoterapi (Damar yoluyla alma)
Direkt olarak damara bağlanan araçlarla serum yoluyla veya aşı gibi tek bir enjeksiyonla alınabilir. Bu da hastalığın derecesine ilerleme şekline göre değişkenlik gösterir.
Kemoterapi çoğunlukla yan etkileriyle tanınır. Kemoterapinin birçok yan etkisi uzun çalışmalar sonucunda günümüzde artık birer sorun olmaktan çıktılar. Önceden sorun olan yan etkiler artık önüne geçilebilir, önlenebilir bir hale geldiler.
Kemoterapinin yan etkilerini tedaviye başlamadan bilmek imkânsızdır. Her hasta tedaviye farklı bir direnç gösterdiğinden yan etkisi de buna göre farklılıklar göstermektedir. Öyle ki; bazı hastalarda hiçbir yan etki görülmezken bazı hastalar şiddetle etkilenirler.
En çok göz önünde olan ve karşılaşılan yan etkiler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Bilgilendirme amaçlıdır.
